Speksteen

Speksteen is een fantastisch materiaal. Het is relatief zacht en je kunt het makkelijk met de hand bewerken (vijlen, schuren en polijsten). Zelfs met je nagel kun je er een kras in maken. Voor een heel beeld misschien niet de beste methode, maar het het punt is duidelijk, speksteen leent zich heen goed voor beeldhouwen.

Oorsprong

Speksteen wordt ook veel plaatsen in de wereld gevonden. Brazilië, Afrika, China, Groenland, India en ook in Europa kun je het vinden. Helaas staat Nederland niet in dit rijtje. Online vertellen mensen natuurlijk dat in hun land de mooiste en beste 'soapstone' (speksteen) te krijgen is. Letterlijk vertaald is dit zeepsteen, een naam die het gekregen heeft door het hoge talkgehalte, waardoor het aanvoelt als een glad stukje zeep. De wetenschappelijke naam is steatiet.

Hardheid

Zoals gezegd is speksteen heel makkelijk te bewerken, omdat het een hele lage hardheid heeft. De hardheid van een beeldhouwsteensoort wordt weergegeven op de schaal van Mohs, die van 1 (zacht) tot 10 (hard) loopt. Daarbij heeft speksteen een hardheid van 1 of 2 en diamant aan de andere kant van het spectrum met hardheid 10. De basis hiervoor is het mineraal waaruit een steensoort bestaat. Omdat veel steensoorten vaak uit meerdere mineralen bestaan, komen ze in meerdere klassificaties voor. Ook de manier waarop en de plaats waar een steen ontstaan is hebben hier invloed op.

Schaal	Mineraal	Steensoort	Krasbaarheid
1	Talk	Speksteen	Zachtste materiaal
2	Gips	Albast	Krasbaar met een vingernagel
3	Calciet	Marmer, Kalksteen	Krasbaar met een munt
4	Fluoriet	Harde kalksteen	Krasbaar met een ijzeren mes
5	Apatiet	Diabaas, Labradoriet	Te bewerken met gereedschap van gehard staal
6	Orthoklaas
7	Kwarts	Graniet	Te bewerken met hardmetalen gereedschap
8	Topaas
9	Korund
10	Diamant

Kleuren

Speksteen is er in de meest fantastische kleuren. Lichtgroene, lichtroze en witte stenen worden na een goede bewerking transparant. Sommige stukken zijn net zo mooi als het duurste marmer uit Carrara. Ook vind je het in jadegroen, donkergroen, grijsgroen en in alle kleuren bruin. Ook zijn er stenen die gespikkeld geel, bruin en blauw zijn en in weer andere brokken steen zitten rode aderen.

Er zijn oneindig veel kleurnuances, net zoveel als er stenen te vinden zijn. Je weet van een type steen vaak welke kleuren de basis vormen, maar tijdens het werken aan een beeld word je vaak genoeg verrast door wat er tevoorschijn komt.

Toepassingen

Speksteen wordt al eeuwenlang gebruikt om er kunst- en gebruiksvoorwerpen van te maken. In Egypte zijn beelden en gebruiksvoorwerpen van speksteen teruggevonden in de graftomben en de piramiden van de farao's. Ook uit de oude indianenculturen kennen we beelden van speksteen.

De toepassing van speksteen is veel groter dan je wellicht zou denken. Men gebruikt het niet alleen voor kleine objecten, er worden ook kachels, schoorsteenmantels, vloertegels en keukenbladen van gemaakt. Hiervoor gebruikt men de noordelijke soort speksteen. Deze is namelijk zeer hard van samenstelling. Speksteen houdt de warmte goed vast. Wanneer je een stuk speksteen een tijd in de zon laat liggen kun je de warmte voelen.In Zwitserland heeft men prachtige spekstenen kachels met mooi uitgesneden motieven. In cadeauwinkels zie je veel kleine beelden van speksteen: olifanten, apen en beren, maar ook potjes, wierookhouders en oorbellen. Tegenwoordig zie je speksteenkunst uit Afrika: beelden met motieven uit de Afrikaanse cultuur.

Speksteen wordt steeds populairder onder de creatieve mensen en is een prachtig materiaal om te beeldhouwen. Speksteen wordt ook gebruikt in de chemische industrie waar het wordt vermalen en vermengd met andere stoffen; het zit onder meer in isolatiemateriaal dat in de bouw wordt gebruikt. In de geneesmiddelenindustrie worden er medicinale middelen aan toegevoegd en kennen we het als baby- of talkpoeder. De Talk wordt ook gebruikt in de schilderkunst om te vermengen met verf om zo reliëf te kunnen schilderen.

Speksteen bestaat uit verschillende lagen die je heel goed kunt zien als je een stuk speksteen natmaakt. Doordat het uit verschillende lagen bestaat is het ook kwetsbaar. Als je een stuk steen zachtjes tegen een muur tikt en het klinkt helder, dan heb je een mooi stevig stuk te pakken. In sommige stukken zie je en voel je kristallen of glanzende stukjes pyriet. Dit pyriet wordt ook wel 'Fool's Gold' genoemd. In vroeger tijden dacht men een goudader gevonden te hebben.